Her yönüyle yeni heyecanlar yaşadığımız 2016 yılının yaz aylarının bitiminde, en geç 2016 yılı sonlanmadan, ülkemizin dış ticarette yeni bir “2023 Stratejisi” belirlemesi kaçınılmaz hale gelmiştir. Bunun ilk belirtileri de, karar alıcıların “ihracata yeni destekler” şeklindeki açıklamalarıyla alınmaya başlanmıştır.
2023 planlarından ve hedeflerinden bahsedilirken, 2023 yılının 29 Ekim gününe kadar olan bir sürecin kastedildiği malumdur. Yani önümüzde 7 yıl 2 ay vardır. Daha önce 2023 yılı için konulan 500 milyar dolarlık ihracat hedefi yerine, çok kısa bir süre içinde yeniden bir planlama yapılarak bu rakam, her hangi bir sıkıntı ve mahcubiyet duyulmadan aşağıya çekilmelidir. Zira 500 milyar dolarlık hedefin konulmasının akabinde, bu hedefe ulaşmamızı imkânsız hale getiren iç ve özellikle dış siyasi gelişmeler olmuştur. O bakımdan hedefin revize edilmesi son derece doğal karşılanmalıdır.
500 milyar dolar gibi köşeli bir hedef yerine, daha ince hesaplara dayanan farklı rakamsal hedefler de konulabilmelidir. Örneğin, ilk ihracat stratejik planının yapıldığı 1998 yılında ihracatımız 27 milyar dolar seviyesindeyken 2005 hedefi 86 milyar dolar* olarak öngörülmüştü. Bu örnekten de yola çıkarak hedef rakamların “yuvarlak” olması konusunda ısrar etmemek gerektiğini rahatlıkla savunabiliriz. Bunun yanında, bu defa hedef belirlenirken dünya ticareti içindeki payımıza da atıfta bulunmak başka bir motivasyon unsuru olacaktır. 1980’lerin % 0,4’lük paylarından 30 yıllık bir gayretle % 0,8’e gelen ülkemizin, bir başka açıdan hedefi de dünya ticaretinden artık % 1’lik bir pay almak olmalıdır.
Bunlar işin, masa başı araştırmalara dayanan ve biraz da teorik boyutudur. Son Rusya krizi bize, kronik sıkıntımız olan “tek pazara bağlılık” konusundaki sorunumuzun sürdüğünü, yaş meyve ve sebze sektöründe göstermiştir. Dolayısıyla yapılacak bir stratejik planlamada “Tek Ürüne – Tek Pazara Bağımlılık” konusunun nasıl aşılacağı öncelik taşımalıdır.
Gerçekçi olma adına, son söz olarak ve belki de “Acil Eylem Planı” formatında komşu ülkelerle olan siyasi sıkıntıların aşılması halinde derin bir nefes alacağımız yönündeki görüşümüzü ifade edelim.
* Not: Merak edenler için söyleyelim. 2005 yılı ihracat hedefi, bir yıl gecikmeyle 2006’da 85,5 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir.
