O. Ertuğrul ÖNEN
Geçen hafta 10 Kasım nedeniyle ertelediğimiz Ocak-Eylül dönemi dış ticaret verilerinin
değerlendirmesini bu hafta sizlerle paylaşmak istiyoruz.
Önce verilere bir bakalım.
|
Ocak-Eylül (Milyon Dolar) |
||||
| 2013 | 2014 | Değişim | Fark | |
| İhracat: | 112.373 | 118.542 | %5.5 | 6.169 |
| İthalat : | 187.625 | 179.681 | %-4.2 | -7944 |
| Fark: | -75.252 | -61.169 | ||
| İhracatın İthalatı Karşılama Oranı | %59.9 | %66 | ||
Dokuz aylık dönemde İhracatımız %5.5 artışla 118.5 Milyon dolara yükselmiştir. Buna karşın aynı dönemde ithalatımızın %4.2 bir azalma ile 179.7 milyar dolar düzeyine indiğini görüyoruz.
Dönem ihracatını ve İthalatını önemli ölçüde etkileyen kalemleri fikir vermek üzere aşağıya çıkardık..
|
İhracat (Milyon Dolar) |
||||
| 2013 | 2014 | Fark |
Artış (%) |
|
| Örme Giyim Eşyaları | 6.851 | 7.671 | 820 |
11.97 |
| Örülmemiş Giyim Eşyaları: | 4.337 | 4.836 | 499 |
11.51 |
| Motorlu Taşıtlar | 12.467 | 13.645 | 1.178 |
9.45 |
| Kazanlar, Makineler | 9.541 | 10.289 | 748 |
7.84 |
| Elektrikli Makine ve Kazanlar | 6.822 | 7.099 | 277 |
4.06 |
| 40.018 | 43.540 | 3.522 |
8.81 |
|
Dokuz aylık ihracatımızda artış 6.2 milyar dolardır. Bu artışın %56’sını, ihracatın %37’sine denk düşen bu beş kalem sağlamıştır. Bunların içinde en büyük pay, motorlu kara taşıtlarına aittir. Ancak bu fasıl içerisindeki yerli katma değer, sorgulanması gereken diğer bir husustur.
İthalata gelince;
|
İthalat Milyon Dolar |
||||
| 2013 | 2014 | Fark | Azalış | |
| İnciler,Kıymetli Metaller, Mücevherler | 12.884 | 4.853 | -8.031 | 62.34 |
| Kazanlar, Makineler, Mekanik cihazlar | 22.099 | 20.526 | -1573 | 7.12 |
| Motorlu Kara Taşıtları | 12.143 | 10.882 | -1.261 | 10.39 |
| 47.126 | 36.261 | -10.865 | 23.06 | |
Görüleceği üzere bu üç kalemdeki azalma ithalatın dokuz aylık toplam azalmasından çok daha fazladır. Burada esas dikkat çekici olan kıymetli maden ithalatında geçen yıl yaşanmış olan patlamanın , bu yıl yaşanmamış olmasıdır. Bu kalemdeki azalış, esas itibari ile ithalatın dokuz aylık gerilemesinin esas nedenidir. Bu dönem için söyleyeceğimiz diğer önemli bir husus ise, petrol ve ürünleri ithalatımızın 2013 de 41.4 milyar dolar olan faturasının bu yıl 41.7 milyon dolarda kalarak önemli bir artış göstermemiş olmasıdır.
İhracat ve ithalatımızın ülke grupları ve coğrafi bölgeler olarak değişimine baktığımızda şöyle bir tablo ile karşı karşıya kalıyoruz:
|
2013-2014 Değişim(%) |
||
| İhracat | İthalat | |
| Avrupa Birliği | 12.1 | -3.2 |
| Diğer Avrupa Ülkeleri | 15.4 | -12.8 |
| Amerika | 0.3 | -2.8 |
| Asya | -1.8 | -0.5 |
| Afrika | -3.2 | -5.3 |
İhracatımız Avrupa’da artarken Amerika’da duraklamış, Asya ve Afrika’da ise gerilemiştir. Buna mukabil ithalatımız Avrupa’da gerilerken, özellikle Asya’da pek etkilenmemiştir.
Bu dokuz aylık dış ticaretimizde ülkeler bazında ne gibi gelişmeler olduğunu da aşağıdaki verilerden çıkarabiliriz.
|
Başlıca Ülkeler İtibari İle Dış Ticaret (Milyar Dolar) |
||||
|
İhracat |
İthalat |
|||
| 2013 | 2014 | 2013 | 2014 | |
| Fransa | 4.7 | 4.4 | 6.0 | 6.0 |
| Almanya | 10.0 | 11.5 | 17.7 | 16.5 |
| İtalya | 5.0 | 5.4 | 9.5 | 9.0 |
| İngiltere | 6.4 | 7.5 | 4.6 | 4.4 |
| İsviçre | 0.8 | 3.0 | 7.5 | 3.0 |
| Rusya | 5.2 | 4.6 | 18.5 | 19.4 |
| A.B.D. | 4.3 | 4.6 | 9.8 | 9.7 |
| Çin | 2.7 | 2.2 | 18.5 | 18.5 |
| Mısır | 2.5 | 2.4 | 1.2 | 1.1 |
| Irak | 8.5 | 8.0 | 0.08 | 0.2 |
| Suriye | 0.7 | 1.3 | 0.6 | 0.6 |
| İsrail | 2.0 | 2.3 | 1.7 | 2.2 |
Bu tablo bize dış ticaret hacmi ve ihracat açısından Almanya’nın ilk sırada yer aldığını ancak,
doğal gaz ithalatımız nedeniyle Rusya’nın ve kıvır-zıvır ithalatımız açısından Çin’in, ithalatımızda ilk sıraları aldığını göstermektedir.
Bu tablonun bize gösterdiği bir diğer gerçek ise sorun yaşadığımız ve sorun yaşayan bölge ülkeleri Mısır, Irak, Suriye ve İsrail’le her şeye rağmen ticaretimiz devam etmekte olduğudur.Zaten bu ülkelere bahse konu özellikleri itibariyle bu tablo içerisinde yer vermiş bulunuyoruz.
Bu değerlendirmelerimizi,daha öncedeki değerlendirmelerimizde de dikkat çektiğimiz bir gerçeğin altını bir kez daha çizerek sonlandırmak istiyoruz.
Maalesef Uzak Doğu Ülkeleri ile dış ticaret her geçen yıl giderek artan oranda aleyhimize gelişiyor. Japonya ve Güney Kore gibi gelişmiş ülkeler yanında Vietnam ve Bangladeş gibi gelişme yolundaki ülkelere karşı da açık veriyoruz. İşte tablo, siz değerlendirin.
|
Seçilmiş Uzak Doğu Ülkeler ile Dış Ticaretimiz (Milyar Dolar) |
||||||
|
2013 |
2014 |
|||||
|
Ülkeler |
İthalat |
İhracat |
Fark |
İthalat |
İhracat |
Fark |
| Hindistan |
4.5 |
0.4 |
4.1 |
5.1 |
0.5 |
4.6 |
| Tayland |
1.0 |
0.2 |
0.8 |
1.0 |
0.2 |
0.8 |
| Vietnam |
1.2 |
0.07 |
1.13 |
1.5 |
0.13 |
1.37 |
|
Endonezya |
1.5 |
0.18 |
1.32 |
1.5 |
0.18 |
1.32 |
| Malezya |
0.9 |
0.16 |
0.74 |
0.9 |
0.22 |
0.68 |
| Bangladeş |
0.7 |
0.13 |
0.57 |
0.8 |
0.1 |
0.7 |
| Çin |
18.5 |
2.7 |
15.8 |
18.5 |
2.2 |
16.3 |
| G.Kore |
4.3 |
0.33 |
3.98 |
5.5 |
0.32 |
5.18 |
| Japonya |
2.6 |
0.3 |
2.3 |
2.3 |
0.25 |
2.05 |
| Toplam |
35.2 |
4.46 |
30.74 |
37.1 |
4.1 |
33.0 |
Seçilmiş bu Uzak Doğu ülkelerine 2013 yılı Ocak-Eylül döneminde 4.46 milyar dolarlık ihracat yaparken, 35.2 dolarlık ithalat yapmışız. Bu ülkeler bazında ihracatın ithalatı karşılama oranı %12.7’dir. 2014 aynı döneminde durum daha içler acısıdır. 37.1 milyar dolarlık ithalat yaparken ihracatımız 4.1 milyar dolarda kalmış. İhracatın ithalatı karşılama oranı %11.1’e gerilemiştir.
Bu dönem için listede kayıtlı ülkelere dış ticaret açığımız % 5.4 oranında artmıştır. Tablo ciddi olarak incelenmesi gereken gerçeğin ifadesidir.
Gerçeklerle yüzleşemeyen, hayal dünyasında yaşamaya mahkûmdur.
