Ömer BERKİ
Uluslararası ticaret olgusunun ve bu alandaki öğretinin temellerinden bir olan, bizim “Teslim Şekilleri” olarak ifade ettiğimiz, uluslararası alanda ise “Incoterms” olarak bilinen düzenlemeler güncel hale getirilip, 1 Ocak 2020 tarihinden itibaren uygulamaya konulacak
Uluslararası Ticaret Odası (International Chamber of Commerce / ICC), Incoterms düzenlemesini ilk olarak 1936 yılında yapmış ve dünya ticaretinin faydalanmasına sunmuştur. Incoterms ile, ihracat-ithalat ilişkisinde malın ihracatçı tarafından hangi anda teslim edilmiş ve buna paralel olarak ithalatçı tarafından hangi anda teslim alınmış olduğunu düzenlemektedir. Başka bir ifade ile “riskin devri” söz konusudur.
ICC Incoterms’ü, ilk düzenlendiği 1936 yılını takiben, uygulamanın gerektirdiği değişikliklerle 1953; 1976; 1980; 1990; 2000 ve 2010 yıllarında güncellemiştir. 1980’den bu yana her on yılda bir güncellenen Incoterms, bu defa da “Incoterms 2020” başlığıyla yeniden güncellenecek ve 1 Ocak 2020 günü itibariyle uygulamaya girecektir. ICC, yapılacak değişiklikleri muhtemelen Ekim 2019 itibariyle açıklayacak olmakla beraber, ilgili kesimlerin değişikliklere ilişkin olarak edindikleri gayrı resmi bilgiler özetle şöyle:
EXW kalkıyor (Gerekçe: Sistemin çalışması akılcı değil)
FAS kalkıyor (Gerekçe: Az kullanılıyor)
FCA revize ediliyor (Gerekçe: Çok kullanılıyor. Karayolu ve denizyolu için ayrı ayrı detaylandırılmasına ihtiyaç var)
CNI geliyor (Gereköe: Sistemde boşluk var. Bu boşluk “Cost and Insurance-CNI” ile dolduruluyor)
DDP kalkıyor (Gerekçe: Sistemin çalışması akılcı değil)
DDP’nin yerine
. DTP (Delivered at Terminal Paid) DDP’nin teslim yeri netleşiyor
. DPP (Delivered at Place Paid) DDP’nin teslim yeri netleşiyor
Bu yeni düzenlemelerin uygulamaya uyumunu hep birlikte göreceğiz. Sıkıntı ve aksaklıklar ya hemen veya her zaman olduğu gibi on yıl sonra 2030’da giderilecek!
Bu vesile ile şu hususu vurgulamakta fayda görmekteyiz: Incoterms 2020, Incoterms 2010’u yürürlükten kaldırmamakta, güncelleştirmekte, ihtiyaçlara uygun hale getirmektedir. Türk Borçlar Kanunu’nun 26. Maddesinde ifadesini bulan evrensel hukuk ilkesi “sözleşme özgürlüğü” çerçevesinde, uluslararası ticaretin içindeki firmalar, alıcı-satıcı (ihracatçı-ithalatçı) mutabakatı olduğu takdirde, mal satım sözleşmelerinde Incoterms 2010’a, hatta Incoterms 1936^ya atıfta bulunabilirler, Bunun hukuken hiçbir sakıncası yoktur. Ancak bu firmalar, bunu yaptıkları takdirde “demode” metinlere atıfta bulunduklarını da bilmek durumundadırlar.
Incoterms 2020’nin dünya ticaretine rasyonel katkılar yapmasını diliyor, ihracatçı ve ithalatçılarımıza ticari müzakereleri ve sözleşmeleri bağlamında; bu işin eğitimini veren fakülte, yüksekokul ve meslek yüksekokullarına müfredat bağlamında Incoterms 2020’ye bugünden hazırlanmalarını önemle tavsiye ediyoruz.
