O. Ertuğrul ÖNEN
Değerli okuyucular, bundan böyle ülkemizin dış ticaretindeki çeyrek yıl değerlendirmelerine ve doğal olarak yıl sonu gerçekleşmelerine yorumlarımızda yer vereceğiz. Doğaldır ki, resmi veya gayri resmi kaynaklardan veriler elimize ulaştığında.
Sizden şimdiden, zaman zaman olabilecek küçük sayısal değişiklikler, farklılıklar dolayısıyla özür diliyoruz. Çünkü ihracat rakamlarını Türkiye İstatistik Kurumu’ndan (TÜİK) önce açıklayan Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) ile TÜİK’in kesinleşen rakamları çoğu kez örtüşmüyor. Nitekim Mart rakamları olarak, henüz açıklanmayan TÜİK rakamları yerine TİM rakamlarını kullanacağız. Bunun dikkate alınmasını rica ediyoruz. Ancak, bu ufak tefek farklılıkların, genel trendi anlamamıza engel olmayacağını düşünmekteyiz.
Metodoloji ile ilgili olarak yaptığımız bu açıklamaların ardından, aşağıda verdiğimiz Tablo.1 üzerinden devam edelim.
Tablo.1
Aylık İhracat Gerçekleşmeleri Ocak – Mart (Milyon $)
|
AYLAR |
2013 |
2014 |
Değişim (%) |
|
Ocak |
11.482 |
12.224 |
8.4 |
|
Şubat |
12.386 |
13.150 |
6.2 |
|
Mart |
13.122 |
13.014 |
-0.08 |
|
Ocak – Mart |
36.990 |
38.606 |
4.4 |
Görüleceği üzere, Ocak ayında elde edilen % 8.4’lük bir ihracat artışının ardından, Şubat ayında artış hız keserek % 6.2’ye gerilemiş, Mart ayında ise % 0.08’lik bir düşüş yaşanmıştır. Yılın ilk üç ayında ihracatımız maalesef istikrarlı bir seyir izlememiş, TL’nin konvertibl paralar karşısında yüksek oranlı değer kayıplarına karşın ilk üç aylık periyot kümülatif % 4.4 gibi mütevazi bir artışla sonuçlanmıştır.
İhracatın sektörel gelişimini gösteren 2 sayılı tablomuzun değerlendirilmesi ise aşağıdadır:
Tablo.2
Ocak – Mart Dönemi Sektörel (Milyon $)
|
2013 Değer |
2013 Pay (%) |
2014 Değer |
2014 Pay (%) |
|
|
Tarım |
5.034 |
14.6 |
5.618 |
11.6 |
|
Sanayi |
28.837 |
78.6 |
30.364 |
5.3 |
|
Madencilik |
1.162 |
2.8 |
1.092 |
-6.1 |
Tarım ürünlerinde % 11.6 ile diğer sektörlere göre en yüksek oranlı artış elde edilirken, sanayi sektöründe üç aylık kümülatif artış oranının % 5.3’de kaldığı, madencilik sektörü ihracatımızın ise % 6.1 gerilediğini görmekteyiz.
Sanayi sektörümüz, toplam ihracatımız içerisinde % 80’lere varan payı ile ihracatımızın ana lokomotifidir. Bu itibarla sanayi sektöründeki artışın % 5.3’de kalması, genel olarak ihracat performansımızın belirleyicisi olmuştur.
Sanayi sektörü ihracatımızın ayrıntılarına baktığımızda gemi ve yat ihracatımızda, % 20,7, çelik ihracatında % 8,9, diğer sanayi ürünlerinde %3.5’lik düşüşler kaydedildiğini görmekteyiz. Çimento, cam ve seramik ürünleri ihracatı ise % 1 gibi çok mütevazı bir artış göstermiştir. Hazır giyim ve konfeksiyon % 9, Otomotiv endüstrisi % 8.1, elektrik ve elektronik sanayii % 12 ile bu periyotta başarışlı sonuçlar alan sanayi kolları olmuştur.
Tablo.3’de ise, ihracatın ithalatı karşılama oranına dikkat çekmek istiyoruz.
Tablo.3
İhracatın İthalatı Karşılama Oranı
|
2013 |
2014 |
|||||
|
İhracat |
İthalat |
Karşılama Oranı (%) |
İhracat |
İthalat |
Karşılama Oranı (%) |
|
|
Ocak |
11.482 |
18.802 |
61.1 |
12.442 |
19.292 |
64.5 |
|
Şubat |
12.386 |
19.395 |
63.9 |
13.150 |
18.250 |
72.1 |
|
Mart |
13.122 |
20.559 |
63.8 |
13.014 |
– |
– |
Geçen yıl tüm aylar itibariyle ihracatın ithalatı karşılama oranları % 60 düzeyinin biraz altında veya biraz üzerinde seyretmiş ve sonuçta yıllık ortalama % 62 olarak gerçekleşmiştir. Mart ayı ithalat rakamları henüz açıklanmadığı için Ocak, Şubat ayları itibariyle baktığımızda Ocak ayında, % 64,5 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı Şubat ayında % 72’1’e yükselmiştir. Ancak bu gelişim, ihracattaki artış kadar ithalattaki gerilemeden de kaynaklanmaktadır. Diğer bir ifade ile, gerçek bir performans artışının sonucu değildir. TL’nin yeniden değerli hale gelmesi ile ihracatın ithalatı karşılama oranının yeniden gerileme trendine gireceğini düşünmekteyiz.
Cumhuriyetin 100. yılı olan 2023 yılı için 500 milyar $’lık bir ihracat hedefi koyduk. İddialı bir hedef, ancak ulaşılamayacak bir hedef değil. Ne var ki, performansımızı ele aldığımız bu üç aylık dönem gibi devam ederse bu hedefe ulaşmamız Mars’a ulaşmak kadar hayaldir.
