Başlık çok iddialı ve içerikli olmakla beraber, okuyucuyu fazla sıkmadan “terminoloji” konusuna dikkat çekmek istediğimizi en başta belirtmekte yarar görmekteyiz. Her meslek dalında olduğu gibi, uluslararası ticarette de, bu işle ilgilenenleri vezir de rezil de edecek olan husus, bilgi (veya bilgisizlik) konusudur. Bu işin içinde olanların temel bilgiler ve kavramlar konusunda bir sıkıntısının olmadığı kuşkusuzdur. Örneğin, gümrük beyannamesi, konsinye ihracat, akreditif, hatta dahilde işleme rejimi denildiğinde, dış ticaretçiler, muhakkak ki müşterek bir dil oluşturabilir ve mesleki açıdan, dertlerini bir birlerine, karşılıklı olarak anlatabilirler. Burada vurgulamak istediğimiz, konu bir miktar derinleştiğinde, kendinizi ne kadar “dış ticaretçi” hissedebildiğinizdir. Örneğin; dahilde işlemeden bahsederken “döviz kullanım oranı” lafı geçtiğinde, neyin kastedildiği anlaşılmalıdır. Aksi takdirde, muhatabınızla yaptığınız konuşma veya müzakerede sağlamaya çalıştığınız “asgari müşterek” ortamı kaymaya başlar. Bir başka örnek: Bu defa bir yabancı muhatapla, bavul ticareti konuştuğumuzu düşünelim. Eğer “suitcase trade” gibi bir jargon kullanırsak, karşı taraf bizim “bavul” alıp sattığımızı sanır. “Shuttle Trade’i mi kastediyorsunuz?” dediğinde de, mahcup oluruz.
Örnekleri çoğaltmak mümkündür. Bu vesileyle, vurgulamam istediğimiz birr konu da “Deniz Ticareti Öğretisi”ndeki durumdur. Dünyadaki 18 trilyon dolarlık ticaretin yaklaşık % 80’i deniz yoluyla yapılmaktadır. Ülkemiz açısından da buna ilişkin oran ihracatta % 55, ithalatta % 60 dolayındadır. Hal böyle iken, bazı hukuk fakültelerimiz ile dış ticaret öğretisi verilen fakülte, yüksek okul ve meslek yüksek okullarında, deniz ticareti muhtemelen “FOB-CIF” esprisi dahilinde işlenmekte, ancak buzdağının alt tarafı ihmal edilmekte, biraz daha sert bir ifadeyle, ıskalanmaktadır. Bazı Hukuk Fakültelerinde 1535 maddelik Türk Ticaret Kanunu’nun 471 maddelik (Beşinci Kitap: Deniz Ticareti Md.931-1401) Deniz Ticaret Hukuku bölümünün okutulmayışı ilginç bir durumdur. Dolayısıyla, bazı hukuk mezunları starya, sürastarya, demuraj, çatma, müşterek avarya ve bu bağlamda York-Anvers Kuralları gibi yaşamsal hukuki sonuçları olan birtakım pratiklerden bihaber olarak mesleki yaşamlarına atılmaktadırlar. Dış Ticaret Bölümlerindeki durum da pek farklı değildir.
Özetlemeye çalıştığımız durumu dikkate alarak, Türk Dışticaret Vakfı olarak, on yılı aşkın bir süredir yürüttüğümüz eğitim programlarında çok ciddi boyutlarda “terminoloji” öğretisine de yer verilmektedir. Geçen süre zarfında 8.000’in üzerinde katılım olan eğitim programlarında, dış ticaret kültürüne verdiğimiz önem de esasen bu eksikliklerin giderilmesi gayretinin bir yansımasıdır.
Dış ticarette “vezir” olmak için, mesleğin terminolojisine mümkün olduğu ölçüde hakimiyet sağlanması, bir eğitim kurumu olarak, Türk Dışticaret Vakfı’nın temel ve olmazsa olmaz tavsiyelerinin başında gelmektedir.
