O. Ertuğrul ÖNEN
Geçen hafta Dünyada ticaretin önündeki engellerin kalkmasına, ulaşım ve iletişim imkânlarının gelişmesine paralel olarak dünya ticaretinin hızla büyüdüğünü ifade etmiş ve bizim, ülke olarak Dünya coğrafyasının hangi bölgeleri ile alışveriş yaptığımızı rakamlarla vermiştik.
Bu yazımızda konunun ayrıntılarına inerek ülkeler bazında bilgiler vermek ve değerlendirmeler yapmak istiyoruz.
Bu itibarla önce en fazla ihracat yaptığımız 10 ülkenin rakamlarını 2012 ve 2013 yılları itibariyle bir tablo halinde aşağıda çıkardık.
En fazla İhracat Yaptığımız 10 Ülke
|
İhracat (Milyon ABD $) |
||||
|
Ülkeler |
2013 |
2012 |
2013 Genel İçinde Payı (%) |
2013 Türkiye İle Dış Ticaret Farkı (Milyon ABD$) |
|
Almanya |
13.703 |
13.124 |
9.03 |
—10.479 |
|
Irak |
11.949 |
10.822 |
7.88 |
11.803 |
|
İngiltere |
8.772 |
8.694 |
5.78 |
2.501 |
|
Rusya |
6.965 |
6.681 |
4.59 |
—18.099 |
|
İtalya |
6.717 |
6.373 |
4.43 |
—6.168 |
|
Fransa |
6.377 |
6.199 |
4.21 |
—1.703 |
|
ABD |
5.636 |
5.604 |
3.72 |
—6.960 |
|
BAE |
4.696 |
8.175 |
3.10 |
—688 |
|
İspanya |
4.334 |
3.717 |
2.86 |
—2.084 |
|
İran |
4.192 |
9.922 |
2.77 |
—6.191 |
|
10lar Toplamı |
73.341 |
79.311 |
48.37 |
—38.068 |
İhracatımızda ilk on içerisinde yer alan ülkeler toplam ihracatımızın nerede ise yarısına yakınını (% 48.37) gerçekleştirdiğimiz çok önemli pazarlarımızdır.
Bu ülkelerin ABD dışında, ya AB üyesi ülkeler, ya da bölge ülkeleri olduğunu görmekteyiz. Bu 10 ülke ile dış ticaretimizde 38 milyar $ açık vermiş bulunuyoruz. Bu miktar toplam dış ticaret açığımızın % 38’ine denk düşmektedir. Diğer bir ifade ile bu 10 ülke ile olan dış ticaret dengemiz genel dış ticaret dengemizden daha iyidir.
Dış ticaretimizin ülkeler itibariyle durumunu daha iyi değerlendirebilmemiz için ithalat tarafından da bakıp kıyaslamalı bir inceleme yapmak gereği vardır.
Bu amaç doğrultusunda ülkemizin en fazla ithalat yaptığı 10 ülkeyi de bir tablo halinde aşağıda verdik.
En fazla İthalat Yaptığımız 10 Ülke
|
İthalat (Milyon ABD $) |
||||
|
Ülkeler |
2013 |
2012 |
2013 Genel İçinde Payı (%) |
2013 Türkiye İle Dış Ticaret Farkı (Milyon ABD$) |
|
Rusya |
25.064 |
26.625 |
9.96 |
—18.099 |
|
Çin |
24.686 |
21.295 |
9.81 |
—21.085 |
|
Almanya |
24.182 |
21.401 |
9.61 |
—10.479 |
|
İtalya |
12.885 |
13.344 |
5.12 |
—1.703 |
|
ABD |
12.596 |
14.131 |
5.01 |
—6.960 |
|
İran |
10.383 |
11.965 |
4.13 |
—6.191 |
|
İsviçre |
9.645 |
4.305 |
3.84 |
—8.630 |
|
Fransa |
8.080 |
8.590 |
3.21 |
—1.703 |
|
İspanya |
6.418 |
6.024 |
2.55 |
—2.084 |
|
Hindistan |
6.368 |
5.844 |
2.53 |
—5.781 |
|
Toplam |
140.307 |
133.524 |
57.77 |
—82.715 |
Avrupa Birliği ve bölge ülkeleri dış ticaretimiz nispeten dengeli seyrederken Uzak Doğu ülkelerine, başta Çin ve Hindistan’a ve özellikle Çin’e karşı dış ticaretteki tablomuz içler acısıdır.
Hayati, olmazsa olmaz sayabileceğimiz bir kalem yer almamasına rağmen son iki yılda Çin’e karşı yaklaşık 40 milyar $ açık verdik. Hindistan ile birlikte iki yıllık açığımız 50 milyar doların üzerindedir. Eski bir halk deyişi ile “Galata’da dilenip, Yeni Camide dağıtmışız.”
Bu 10 ülke ile dış ticaretimizden toplam 83 milyar dolar civarında bir açık vermişiz ki bu rakam 2013 yılındaki toplam dış ticaret açığımızın % 83’üne denk gelmektedir. Keza 2013 yılı dış ticaret açığımızın 1/5’inden fazlası, %21’i Çin kaynaklıdır.
Dış ticaretimizin ülkeler bazında incelemesi şu sonuçları vermektedir;
– 200’ün üzerinde ülke ile ithalat ve ihracat ilişkimiz olmasına karşın ihracatımızın % 48,37’sini ve ithalatımızın % 57,77’sini sadece 10 ülke ile yapıyoruz.
– Bu ülkelerden Almanya, Rusya, İtalya, Fransa, ABD, İran ve İspanya en çok ihracat
yaptığımız ülkelerden olduğu gibi en çok ithalat yapılan ülkeler arasında da yer
almaktadır.
– Çin en çok dış ticaret açığı verdiğimiz ülkedir.
– Gelişmiş sanayi ülkelerinde olduğu gibi üretimde rekabet üstünlüğüne sahip olan
Çin, Hindistan gibi ülkelerle de alışverişimizde açık veriyoruz.
Dengeli bir dış ticaret geleceği dileğiyle…
