TÜİK’İN DIŞ TİCARET VERİLERİ
Yurt dışı pazar araştırması yapanlar, “masa başı” çalışmalarında, hedef piyasalarla ilgili ön saptamaları yapabilmek açısından istatistiklere önemli ölçüde ihtiyaç duyarlar. Bu tür çalışma yapanlar, bazı ülkelerde istatistiklerin ne denli zor temin edildiğini bilirler. Temin edilebilen istatistiklerin de “ne kadar sağlıklı olduğu” ayrı bir konudur. Bazı ülkelerde ise istatistik temini neredeyse imkansızdır.
Ülkemiz açısından durum oldukça çağdaş bir seviyededir. Türkiye İstatistik Kurumu’nun internet sitesinde “Temel istatistikler” ve “Konularına Göre İstatistikler” bölümlerine girildiğinde, oldukça tatminkar bir portföye ulaşılmaktadır.
“Temel istatistikler”başlığı altında;
1. Dış Ticaret Endeksleri (2010=100)
2. Mevsim ve Takvim Etkilerinden Arındırılmış Dış Ticaret Endeksleri (2010=100)
3. Aylara Göre Dış Ticaret
4. Mevsim ve Takvim Etkilerinden Arındırılmış Dış Ticaret İstatistikleri
5. Ülke Gruplarına Göre Yıllık İhracat
6. Ülke Gruplarına Göre Yıllık İthalat
7. Ülkelere Göre Yıllık İhracat ( En Çok İhracat Yapılan 20 ülke )
8. Ülkelere Göre Yıllık İthalat ( En çok İthalat Yapılan 20 Ülke )
9. Yıllara Göre Dış Ticaret
“Konularına Göre İstatistikler”başlığı altında ise;
1. Yıllara Göre Dış Ticaret
2. Fasıllara Göre Dış Ticaret
3. Ülkelere Göre Dış Ticaret
4. Ülke Gruplarına Göre Dış Ticaret
5. Geniş Ekonomik Grupların Sınıflamasına (BEC) Göre Dış Ticaret
6. Ekonomik Faaliyetlere ISIC, Rev.3) Göre Dış Ticaret
7. Uluslararası Standart Ticaret Sınıflamasına (SITC, Rev.3 ) Göre Dış Ticaret
8. Döviz Türlerine Göre Dış Ticaret
9. ABD Doları, Avro ve TL/YTL Cinsinden Dış Ticaret
10. Ham Petrol İthalatı
11. Gümrüklere Göre Dış Ticaret
12. Ödeme Şekillerine Göre Dış Ticaret
13. Yollara Göre Dış Ticaret
14. Sözleşme Şekillerine Göre Dış Ticaret
15. İllere Göre Dış Ticaret
16. Mevsimsel Düzeltilmiş Dış Ticaret
alt başlıklarında doyurucu veriler yer almaktadır. Bu bağlamda TÜİK önemli bir hizmet vermektedir.
Bu alt başlıkların içine girildiğinde, dış ticaretin içinde bulunanların dahi, ancak karineyle deşifre edebileceği ayrıntılara rastlanıldığını da ifade etmek gerekmektedir. Örneğin; “Sözleşme Şekillerine Göre Dış Ticaret” alt başlığı tıklandığında karşımıza çıkan, sözleşme türlerine ilişkin tablo şudur:
1. Mülkiyeti Devreden Telafi Edici Sözleşme- Doğrudan Satın Alma-Satma
2. Mülkiyeti Devreden Telafi Edici Sözleşme- Konsinasyon ve Bir Komisyoncu Aracılığı ile Satış Sonrası İçin Temin
3. Mülkiyeti Devreden Telafi Edici Sözleşme – Trampa
4. Mülkiyeti Devreden Telafi Edici Sözleşme-Yolcuların Şahsi Satın Almaları
5. Geri Gelen Eşyanın İadesi
6. Geri Gelen Eşyadan İade Edilenin Değiştirilmesi
7. Telafi Edici Olmaksızın Mülkiyeti Devreden Sözleşme-Yardım Eşyası
8. Diğer Genel Devlet Yardım Programları
9. Diğer Yardım Programları(Devlet Dışı Organizasyonlar)
10. Telafi edici hükümler içermeyen mülkiyetin devrine yönelik (geçici olmayan) ticari işlemlerde diğer işlemler
11. Sözleşmeli Olarak İşleme
12. Sözleşmeli Olarak İşleme Sonrası
13. Ortak Savunma Projeleri ve Hükümetlerarası Üretim Programlarına İlişkin Sözleşme
14. İnşaat ve Mühendislik Malzemelerine İlişkin Sözleşme
15. Diğer Sözleşmeler
Tabloda yer alan “telafi edici sözleşme” tabiri, hukukçu olmayanlar için deşifre edilmesi zor olan bir ifadedir. “Konsinasyon ve Bir Komisyoncu Aracılığı ile Satış Sonrası İçin Temin” tanımlaması ise, konsinye satışla komisyoncu aracılığı ile satışı eş anlamlı tutan bir yaklaşım sergilemektedir. Dahası “Bir Komisyoncu Aracılığı ile Satış Sonrası İçin Temin” ibaresi ise oldukça “ağır” bir hava yaratmaktadır. Bu arada gramatik olarak doğru kavramın, TÜİK sitesinde yer aldığı gibi “Konsinasyon” mu yoksa “Konsinyasyon” mu olduğu tartışma götürür bir konudur. Dış ticaretçi jargonunda doğru yazılımın ikincisi olması gerekmektedir.
Bu tür, adına “mesleki tartışma” denilebilecek hususlardan arındırılmış olarak bakıldığında, TÜİK’in dış ticaretçilere sunduğu hizmetlere teşekkür etmek gerekmektedir.
