Eşleştirme anlam itibariyle birbirine uygun, denk olanı veya birbirini tamamlayacağı düşünülen iki şeyi bir araya getirmek olarak kullanılan öz türkçe bir kelimedir.
Geçenlerde Türkiye İhracatçılar Meclisi bünyesinde yer alan TİMAKADEMİ’den, en fazla ihracat potansiyeli olan 10 ilimizle en önemli sayılan 10 pazar ülkenin eşleştirilerek, bu illerin ihracatının % 10 artırılmasının planlandığı; bu artışın ise Türkiye genel ihracatında % 8’lik bir artış sağlamasının beklendiği açıklanmıştır.
Geçen 10’larca yıl boyunca ihracatını çift haneli rakamlarla artırabilen ülkemizin böyle eşleşmelerle, özel plan ve programlarla % 8’lik bir artışa rıza göstermesi ihracat moralimizin pek yerinde olmadığının göstergesidir.
“İhracatta nokta atış” sloganıyla sunulan bu programın bundan öncekiler gibi karavana olmamasını diliyoruz.
Hatırlarsanız, sloganları ve simgesel konuşmaları ve buna uygun hedefleri çok seven bir geçmiş dönem dış ticaret bakanı her ilden 1 milyar dolar ihracat hedefini ortaya atmıştı.
Son 15 yılda 81 ilimizden ancak 15 ilimiz bu ihracat düzeyini yakalayabilmiştir. Yani başarı oranı o yıla kadar 1 milyar $ sınırını aşan illeri ayırmasak bile % 18.5’dir. Diğer bir deyişle hedefimizin halen % 81.5 gerisindeyiz.
Bir diğer hedef; bizim de çok önem verdiğimiz ve akıllı bir ekonomi yönetimiyle ulaşılabilir gördüğümüz “Cumhuriyetin 100. Yılında 500 milyar $ ihracat”tı.
Hedefe 7 yıl kaldı. Ancak hedefe ulaşma ümitleri tükendi.
Tükendi diyoruz zira revize edilen orta vadeli programda 2014-2017 yılları için öngörülen %8’lik ihracat artışı ile bu hedefe ulaşmamız mümkün değildir. Kaldı ki ihracatımız 2014 yılı için 160.5 milyar $ hedef öngörülmüşken 157.7, 2015 için hedef 173.0 milyar $ iken 143.9 milyar $ olarak gerçekleşmiştir.
2015 yılının kabaca 144 milyar $ olarak kabul edeceğimiz ihracatını baz alırsak ve revize edilen orta vadeli program hedeflerine uygun olarak ihracatımızın 2023 yıl sonuna kadar her yıl ortalama % 8 arttığını varsayarsak ulaşacağı düzey 266 milyar dolardır.
Böyle bir gerçekleşme ise hedefimizin ancak % 53.2’sine yani yarısına ulaştığımız sonucuna bizi götürür.
Görülüyor ki en anlamlı ve makul sayabileceğimiz hedefimizden de oldukça uzağız ve bunun için üzüntülüyüz. Cumhuriyetimizin 100. yılına yakışan bir hedefti, yazık oldu.
Gelelim günümüzün hedefi olan eşleştirmeye. Bu kez hedef koyma öncülüğüne sayın bakanlar yerine bir işadamı, bir işadamları temsilcisi soyunmuş veya öncülük etmiş görünüyor. Ne diyelim hayırlı olsun. Sonu diğer hedeflerimize benzemesin.
Anlayamadığımız, sormak ve öğrenmek istediğimiz hususlar var.
Bunun için önce eşleştirmelere bakalım:
Ankara – Çin
İstanbul – Birleşik Arap Emirlikleri
İzmir – Polonya
Adana – S. Arabistan
Bursa – A.B.D
Konya – İran
Kayseri – Fransa
Denizli – İtalya
Antalya – Almanya
G.Antep – İngiltere
Öncelikle bu eşleştirmelerin kriterlerini merak ediyor ve tahminlerde bulunuyoruz.
Herhalde Araplar İstanbul’u çok seviyor ve oradan mülk alıyorlar diye İstanbul’la Birleşik Arap Emirlikleri’ni eşleştirmişler. Yoksa nüfus olarak bu ülkeden daha büyük ve Türkiye ihracatının yarısını gerçekleştiren koca İstanbul’la bu ufacık ülkeyi bir araya getirmezlerdi.
Hadi Konya’yı muhafazakâr yapısı nedeniyle İran’la eşleştirdiler diyelim. Kayseri ile Fransa ne alaka. Ben olsam Fransa’yı mutfağı ile öne çıkan Gaziantep’le eşleştirirdim.
İzmir herhalde batılı değerlere meraklılığı ve sola meyletmiş hali ile eski bir doğu bloku ülkesi olan Polonya’ya layık görülmüş. Doğrusu anlaşılabilir bir eşleşme daha.
Antalya-Almanya cuk oturan bir eşleşme. İkisi de A ile başlayıp A ile biten bir isme sahip ve 7’şer harften oluşuyorlar. Bir de her şey dâhil programı ile bu sahillerimizi şenlendiren Alman turistlerini düşünürsek. Düşünenlerin aklına ve ferasetine sağlık. Bu eşleşmeden doğrusu biz çok umutluyuz.
Adana ile S. Arabistan’ı herhalde iklim benzerlikleri bir araya getirmiş olmalı.
Ankara alan olarak büyük illerimizden biridir. Bu nedenle Çin ile eşleştirilmesi doğrudur.
Tabii bunlar bizim eşleştirme yorumlarımız, eşleştirenlerin gerçeklerini bilemeyiz.
Ancak, kesin bildiğimiz bir şey var. TİM Başkanı Sayın Büyükekşi’nin “Tecrübe ve bilgi birikimi paylaşımı kanalıyla sağlıklı bir ihracat ekosistemi oluşturmak. 2023 hedefimiz olan 500 milyar dolar ihracatı yakalayabilmemiz için illerimizin potansiyelini sonuna kadar kullanarak doğru pazarlara kanalize etmek” şeklinde ortaya koyduğu iddianın 500 milyar dolarlık ihracata ulaşılmasını mümkün kılmayacağıdır.
Siz eğer ekonominizi üretken bir ekonomiye dönüştürecek önlemleri almazsanız, ihracatınız içerisinde teknolojik ve markalı ürünlerin oranını artıramazsınız.
Eğitiminizi üreten ekonominin gereklerine uygun bir yapıya kavuşturmazsanız öngördüğünüz iddialı ve iddiasız tüm hedefler uzak hedef haline gelir.
Hedef koymak iyidir.
Ancak; bu hedefleri gerçekleştirmek esastır.
