Ömer BERKİ
Dış ticaretle ilgilenenlerin takip ettiklerini tahmin ettiğimiz ve aynı zamanda tavsiye de ettiğimiz Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ihracat ve ithalatla ilgili verileri her ay düzenli olarak açıklamaktadır. TÜİK’in, yalnızca dış ticaret konusunda değil yayımladığı tüm istatistik kalemlerinde zaman zaman sistem değişiklikleri yaptığı, kamuoyunca da bilinen bir vakıadır.
TÜİK bu çerçevede 2019 dış ticaret verilerini iki ayrı sistemle açıklamıştır:
– “Özel Ticaret Sistemi”ne göre dış ticaret istatistikleri.
– “Genel Ticaret Sistemi”ne göre dış ticaret istatistikleri.
Önce bu terimlerin kapsamı konusunda bilgi verelim:
Özel Ticaret Sistemi’nde (ÖTS) gümrük sınırı esas alınmaktadır. Bu sisteme göre serbest bölgeler ve gümrük antrepoları gümrük sınırı dışında yer almaktadır.
Genel Ticaret Sistemi’nde (GTS) ise, gümrük alanlarına ve serbest bölgelere giren ve çıkan mallar da dış ticaret verisinde yer almaktadır.
Dolayısıyla GTS verileri, ÖTS verilerinden daha yüksek çıkmaktadır.
Ticaret bakanlığı web sitesinde yer alan bilgilere göre, 74 ülkenin GTS’yi kullandığı, Avrupa Birliği ülkelerinin de genellikle GTS’yi kullandıkları; içlerinde İngiltere, ABD, Kanada, Japonya, Çin Halk Cumhuriyeti, Rusya; Güney Kore ve Hindistan’ın da bulunduğu toplam 117 ülkenin ise dış ticaret verilerini ÖTS’ye göre tuttuğunu ve yayımladığı anlaşılmaktadır.
TÜİK 2019 yılından itibaren dış ticaret istatistiklerini her iki sisteme göre tutmaya ve bu istatistikleri GTS ve ÖTS olarak ayrı ayrı yayımlamaya başlamıştır.
TCMB de «Ödemeler Dengesi» hesaplarında GTS’yi kullanmaktadır.
Merak gidermek açısından 2019 yılı TÜİK dış ticaret verilerini, bir taşla iki kuş vurmuş olmak bakımından “ödeme şekilleri” bazında
Sadece TÜİK istatistiklerini değil, Dünya Ticaret Örgütü, EURSTAT gibi uluslararası örgütler ile münferiden ülkelerin istatistiklerini de en az ayda bir defa incelemek ve yorumlamak için vakit ayırabilmeniz dileği ile…
