O. Ertuğrul ÖNEN
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ilk üç aylık dış ticaret verilerini açıkladı.
Bu verileri tablolar halinde vererek değerlendirmelerimizi sizlerle paylaşmak istiyoruz.
Tablo: 1
Ocak – Mart Dış Ticaretimiz
(Milyon ABD $)
|
|
İHRACAT |
İTHALAT |
|
||
|
AYLAR |
DEĞER |
DEĞİŞİM % |
DEĞER |
DEĞİŞİM % |
İHR/İTH |
|
OCAK |
12.312 |
-0.7 |
16.636 |
-13.7 |
74.0 |
|
ŞUBAT |
12.246 |
-6.2 |
16.933 |
-7.2 |
72.3 |
|
MART |
12.570 |
-14.4 |
18.723 |
-6.1 |
67.1 |
|
TOPLAM |
37.128 |
-7.5 |
52.292 |
-9.0 |
71.0 |
İlk üç aylık gerçekleşmeler umut kırıcı. İhracatımızdaki gerileme Ocak ayından bu yana ivme kazanarak ve katlanarak artıyor. İlk üç ayın toplamında ihracatımız %7.5 dolaylarında gerilemiş görünüyor.
Ocak – Mart dönemlerinde ithalatımız, her üç ayda da gerilemiş görünmesine rağmen, ithalattaki gerilemenin hız kestiğini görmekteyiz. Ocak ayında %13.7 olan gerileme, Mart ayında %6.1 dolaylarına inmiştir. Üç aylık ithalatımız genelinde ise %9’luk bir azalma söz konusudur.
İhracatımızın ithalatımızı karşılama oranında da, yukarıda yaptığız değerlendirmelere paralel olarak bir gerileme olduğunu ifade edebiliriz.
Daha vahim olanı ise dış ticaret hacmimiz küçülmesi rağmen ilk üç aylık dönemden verdiğimiz 17.3 milyar dolarlık dış ticaret açığının geçen yılın dış ticaret açığına göre % 14 dolaylarında artış göstermiş olmasıdır.
Tablo: 2
Fasıllara Göre İhracatımız
(Milyon ABD $)
|
|
2015 |
2014 |
|
Mineral Yakıtlar |
1.078 |
1.415 |
|
Plastikler ve Mamulleri |
1.268 |
1.462 |
|
Örem Giyim Eşyası |
2.057 |
2.435 |
|
Örülmemiş Giyim Eşyası |
1.432 |
1.610 |
|
Kıymetli ve Yarı Kıymetli Taşlar |
4.936 |
3.504 |
|
Demir Çelik |
1.908 |
2.480 |
|
Demir Çelikten Eşya |
1.383 |
1.549 |
|
Motorlu Kara Taşıtları |
4.312 |
4.373 |
|
İlk üç ayda 1 milyar doların üzerinde ihracata ulaşılan kalemlerin toplamı |
18.374 |
18.828 |
İlk üç aylık dönemde, 8 kalemde ihracatımız 1 milyar doları geçmiştir. Bu dönem ihracatının % 50.7’sini oluşturan bu sekiz kalemdeki ihracat kaybımız % 2.47 ile %7.5’lik genel ihracat kaybımızın gerisinde kalmıştır. Bu sekiz kalem içerisinde kıymetli ve yarı kıymetli taşlardaki % 40.87’lik artış gerçekten dikkat çekici olup, ilerleyen aylarda bu kalemdeki ihracatımızı merakla bekliyor olacağız.
Tablo: 3
Fasıllara Göre İthalatımız
(Milyon ABD $)
|
|
2015 |
2014 |
|
Mineral Yakıtlar |
10.894 |
13.986 |
|
Organik Kimya Ürünleri |
1.221 |
1.374 |
|
Eczacılık Ürünleri |
1.032 |
1.006 |
|
Plastikler ve Mamulleri |
2.923 |
3.541 |
|
Demir Çelik |
4.021 |
4.178 |
|
Kazanlar, Makineler, Cihazlar |
6.116 |
6.740 |
|
Elektrikli Mal ve Cihazlar |
4.518 |
4.298 |
|
Motorlu Kara Taşıtları |
3.651 |
3.015 |
|
Optik, Fotoğraf, Sinema |
1.106 |
1.144 |
|
İlk üç ayda 1 milyar doları aşan 9 kalemin toplamı |
35.482 |
39.282 |
Yukarıdaki tabloda yer verdiğimiz ve bu üç aylık dönemde 1 milyar doları geçen ve bu dönem ithalatının % 67.9’unu oluşturan kalemler arasında mineral yakıtlar kaleminde gözlenen % 22.1’lik gerileme, bu üç aylık dönemin gerilemesinin en önemli kalemlerini teşkil etmektedir. Üç aylık ithalatımız bir önceki yılın aynı dönemine göre yaklaşık 5.26 milyar dolar gerilerken bunun 3,1 milyar doları, % 59,6 bu kalemden kaynaklanmaktadır.
İthalatımız içerisinde ilgi çeken bir kalem ise motorlu kara taşıtlarıdır. Bu kalem hız kesmemiştir. İthalatımız bu üç aylık dönemde % 9 gerilerken, bu kalemin ithalatı % 21.1 artışı başarısını göstermiştir.
Tablo: 4
Geniş Ekonomik Sınıflandırmaya Göre İhracatımız
(Milyon ABD $)
|
|
2015 |
2014 |
|
Yatırım Malları |
3.584 |
3.745 |
|
Hammaddeler (Aramallar) |
19.091 |
20.514 |
|
Tüketim Malları |
14.286 |
15.725 |
Bu tablo, tüm bölümlerde birbirine yakın gerilemeler yaşadığını gösteriyor.
Tablo: 5
Geniş Ekonomik Sınıflandırmaya Göre İthalatımız
(Milyon ABD $)
|
|
2015 |
2014 |
|
Yatırım Malları |
7.807 |
8.256 |
|
Hammaddeler (Aramallar) |
37.640 |
42.403 |
|
Tüketim Malları |
6.743 |
6.673 |
Yeni yatırımları, yatırım tevsiini ve sanayinin çarklarının dönmesini ifade eden ilk iki kalemde gerileme yaşanırken tüketim maddeleri ithalatımız dolar paritesi filan dinlemeyerek küçük oranlı da olsa artış göstermiştir.
Tablo: 6
Ülkeler İtibariyle İhracatımız
(Milyon ABD $)
|
|
2015 |
2014 |
|
Almanya |
3.213 |
3.752 |
|
İngiltere |
3.079 |
2.339 |
|
İsviçre |
2.676 |
2.227 |
|
Irak |
2.334 |
3.032 |
|
İtalya |
1.670 |
1.850 |
|
ABD |
1.580 |
1.390 |
|
BAE |
1.561 |
1.418 |
|
Fransa |
1.402 |
1.612 |
|
İspanya |
1.165 |
1.102 |
Not: İlk üç ayda 1 milyar doları aşan ülkeler tabloya alınmıştır.
İlk üç aylık ihracatımızda bir milyar doların üzerinde bir ihracat büyüklüğüne ulaştığımız bu 9 ülke içerisinde İngiltere, İsviçre, ABD, BAE ve İspanya’ya ihracatımız artarken diğer 4 ülkeye olan ihracatımız gerilemiştir.
Tablo: 7
Ülkeler İtibariyle İthalatımız
(Milyon ABD $)
|
|
2015 |
2014 |
|
Çin |
6.532 |
6.049 |
|
Rusya |
5.958 |
6.674 |
|
Almanya |
4.701 |
5.255 |
|
İtalya |
2.538 |
2.848 |
|
ABD |
2.517 |
3.152 |
|
İran |
1.927 |
2.596 |
|
G. Kore |
1.769 |
1.633 |
|
Fransa |
1.608 |
1.913 |
|
Hindistan |
1.499 |
1.710 |
|
İngiltere |
1.308 |
1.386 |
|
İspanya |
1.271 |
1.382 |
İhracat yaptığımız ülkeler sıralamasında alt sıralarda yer alan Çin, Rusya, G.Kore ve Hindistan ithalat yaptığımız ülkeler sıralamasında ön sıraları bırakmıyorlar. Çin ve G.Kore ithalatımızın genel olarak gerilediği bir dönemde dahi ülkemize olan ihracatlarını başarı ile arttırabiliyorlar. Tek taraflı işleyen bu ticarete daha ne kadar dayanıp tepkisiz kalacağız?
13 Haziran 2014 tarihli “Nereye satıyoruz? Nereden alıyoruz?” başlığını taşıyan yorumumuzda, uzak doğu ülkeleri ile dengesiz dış ticaret ilişkilerimize ayrıntılı olarak yer vermiştik. Bu nedenle bu yorumumuzda ayrıntıya girmeden bu kadarını ifade ile yetiniyoruz.
Sonuç olarak ihracatımız ve doğaldır ki ekonomimiz, çalmakta olduğu alarm çanlarının sesini yükseltmiş bulunuyor. Bu sese kulak vermek gerek.
