Transit ticaret pratiğini en iyi yapan ülkeler Hong-Kong ve Singapur’dur. Bunları epey açık arayla Dubai takip etmektedir. Dubai’yi “şimdilik” kaydıyla bir tarafa bırakarak diğer iki ülkeye odaklanalım ve söylediklerimizi rakama dökelim:
Yıl : 2014
Değer : Milyon dolar
Kaynak: Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ / WTO)
İhracat
Hong Kong : 524
Domestic exports : 16*
Re-eksports : 508
Singapur : 410
Domestic exports : 216*
Re-eksports : 194
* DTÖ, iç üretimden yapılan ihracatı İngilizce olarak bu şekilde ifade etmektedir.
İthalat
Hong Kong : 601
Retained imports : 151*
Singapur : 366
Retained imports : 173*
* DTÖ, ithalat sonrası, o yıl ülke içinde kalan malı İngilizce olarak bu şekilde ifade
etmektedir.
DTÖ verilerine baktığımızda, bu rakamlar itibariyle Hong Kong dünya ihracatçı ülkeler sıralamasında 9., Singapur ise 14. Sırada yer almaktadırlar. İthalatta ise Hong Kong 7., Singapur ise 15. Sıradadır.
Bu ülkelerin ve özellikle Hong Kong’un ihracat verilerine, ithalattan bağımsız olarak baktığımızda, ortaya çıkan tablo tek kelimeyle “muhteşem”: 524 milyar dolarlık bir ihracat ve bunun % 97’lik bölümü re-eksport ve DTÖ kayıtlarında yer almamakla beraber transit ticaretten! Ali’nin malını Veli’ye satarak yarım trilyon dolarlık bir ihracat geliri! Tabii burada genellikle Ali’nin Çin ve zaman zaman Veli’nin de Çin olduğunu unutmamak lâzımdır.
Re-eksport ve özellikle transit ticaret zor bir iştir. Bu bakımdan her iki ülkeyi de kutlamak gerekmektedir. Hatta bu, gıpta edilecek, biraz daha ileri gidersek “kıskanılacak” bir durumdur.
Ancak, dış ticaretçilerin analizlerini ihracat-ithalat dengesini gözeterek yapmaları gerektiği vakıasından hareket ettiğimizde Hong Kong’un ithalat için ödediği rakama bakmakta fayda bulunmaktadır: 601 milyar dolar. Bunun 151 milyar doları 2014 yılında ülkede kalmıştır. Sadece 2014’e baktığımızda Hong Kong’un konumu kafa karıştırıcı gelebilir. Re-eksportçu ve/veya transit ticaretçi ülkelerin sadece bir yıllık istatistik kayıtlarından yapılacak değerlendirmeler, bizleri olayı tam olarak kavrayamamıza neden olacaktır. Bu bakımdan, bu kategorideki ülkelerin ihracat ve ithalat istatistikleri 4-5 yıllık dönemlerin toplu olarak değerlendirmesiyle anlam kazanacaktır. Böyle bir çalışma yapıldığında 2014 yılında net ithalatçı gibi görünen Hong Kong’un tam aksine net ihracatçı bir ülke olduğu ortaya çıkacaktır.
Hong Kong 2.755 Km2, Singapur ise 720 Km2 yüz ölçüme sahiptirler. Alan darlığı nedeniyle “içeride” kısıtlı olarak üreten bu ülkeler, şartların bir sonucu olarak, zor bir tarz olan transit ticaretçi olmuşlardır. Bu suretle transit ticaretin kerametine de varmışlardır.
Darısı daha büyük yüz ölçüme sahip ülkelere…
Not: Önümüzdeki hafta da, bu iki “çetin” dış ticaret ülkesi ile ülkemizin ticari ilişkisini analiz edeceğiz.
