Bu hafta dış ticaretimizin hani düşük çıkınca sevindiğimiz gider tarafını, yani ithalatımızı ele alacağız. Aslında ithalatımızın %85’i kalkınmamız, üretmemiz için gerekli yatırım malları ara malları ve hammaddelerden oluşmaktadır. Dolayısıyla ithalatın daralmasının pek sevindirecek bir yanı bulunmamaktadır.
18 milyon nüfuslu Hollanda ve 52 milyon nüfuslu Güney Kore bizim iki katımız kadar ithalat yapmaktadırlar. Kişi başına düşen ithalat Hollanda’da 37.995, Kore’de 12,413 iken Türkiye’de ancak 3.045, ABD$ düzeyindedir. Bu girişten sonra gelelim rakamlara.
(1)5 yılda yaptığımız toplam ithalat
(2) İthalatımızın 5 yıllık toplam artışı (2019\2024)
İhracatımıza benzer bir tabloyu burada da izliyoruz. Yüksek oranlı iki artış yılını düşüş yaşanan iki yıl takip etmiş. Bu 5 yılda (2019\2024) İthalatımız %63,6 oranında bir artış kaydetmiş, aynı dönemde %44 artan ihracatımıza göre artış oranı daha yüksek gerçekleşmiştir.
İthalatımızın %84 ünü yatırım malları ile hammaddeler ve ara malları oluşturmaktadır. Hammadde ve ara malları faslının en büyük kalemini sanayi için işlem görmüş olanlar oluşturmaktadır. Bu ihracatımızın katma değerinin düşük olmasının da bir göstergesidir.
Yatırım malları ithalatımız artan yatırım ihtiyacımıza rağmen 2024 de %3,85, sanayimizin çarklarını döndüren hammadde ve ara malları ithalatımız ise %8,79 oranında gerilemiştir.
Geçen yıl %13,1 artan tüketim malları ithalatımız tam gaz artmaya devam etmektedir. Bu yıl artış hızı %14,36 olmuştur. Ne diyelim milletimize Audi, Mercedes arabayı Fransız şarabını, Cohiba puroyu da çok görecek değiliz ya.
Geçen yıl %28,4 lük bir azalış gösteren mineral yakıtlar ithalatımızda bu yılda %5,1’lik bir gerileme görülüyor. En belirgin gerileme geçen yıl %44,5’lik bir artışla dikkatleri üzerine çeken kıymetli ve yarı kıymetli taşlar ve kıymetli madenler kaleminde görülen %26,66 gerilemedir. En yüksek oranlı ithalat artışı ise %151,47 ile plastikler ve mamulleri kaleminde olmuştur.
Sonuç olarak bu 10 kalemin ithalatında toplam olarak %5,93 lük bir gerileme kaydedilmiştir. Dünya petrol fiyatlarının gerilemesi ile, sanayi çarklarının yavaşlaması ile tutulan döviz kurlarına rağmen ithalatın gerilemiş olması sevindirici bir durum değildir. Tüketim maddeleri kalemindeki artış ise gerçek durumu ve ithalatın yönünü göstermektedir.
Diğer Asya diye nitelenen Uzak Doğu ülkeleri Avrupa Birliğini yakalamaya her geçen yıl biraz daha yaklaşıyor. Ancak halen en önemli tedarik bölgemiz %50,6 ile Avrupa kıtası olmaya devam diyor.
Geçen yıl listede yer alan Hindistan’ın yerine bu kez İspanya listede yer alıyor. Çin tüm dünyada olduğu gibi artık ülkemizin de 1 numaralı tedarikçisi olmuş. Dikkat çeken İsviçre’den ithalatımızın %43,9 azalması ve İtalya’dan olan ithalatımızın %28,8 oranında artmış olmasıdır. İncelemeye değer.
Bu 10 ilimizin ithalatınızdaki payı %80 lerin biraz üzerindedir. Bu 10 ilin 4 ü Marmara bölgesindedir.
İthalatımızdaki illerimizin yanında 34 milyar$ lık bir gizli veride yer almaktadır. Bu rakam İstanbul’dan sonra ikinci sıradadır. İstanbul tek başına ithalatımızın yarısından fazlasını gerçekleştirmektedir.
Geçen yıl bu listede Çorum ve Adana yer alırken bu yıl onların yerini Sakarya ve Manisa almış görünüyor.
Çok derinlere inmeden kuşbakışı dış ticaretimizin, ihracatımızın ve ithalatımızın durumunu gözden geçirdik. Sizlerde dış ticaretimizin genel gidişiyle ilgili bir fikir oluşmasına yardımcı olduğumu umut ediyorum. Son bir değerlendirmeyle bu yazı serisini sonlandıracağım. Haftaya buluşmak üzere hoşçakalın.
