Her eğitim dalında iki alt ayırım vardır: Teori ve pratik. Teoriyle uğraşanlara “Teorisyen”, işin pratiği ile uğraşanlara da “Pratisyen” denilmektedir. Teorisyenin ilgi alanı “ideal yaşam”, pratisyeninki ise “gerçek yaşam”dır.
Kısaca çerçevesini çizmeye çalıştığımız teori-pratik olgusu, doğal olarak uluslararası ticaret alanı için de aynen geçerlidir. Bu yazımızla vereceğimiz mesaja geçmeden önce, Vakfımızın yönetici yapısının da pratisyenlerden oluştuğunu hatırlatmakta yarar görmekteyiz.
Konuyu, dış ticaret mesleği açısından açıklığa kavuşturmak bakımından aşağıdaki örnek çarpıcıdır.
Dış ticaret öğretisine ilişkin kitapların bir kısmında “Risk almamak için ihracatınızı akreditifle yapın” şeklinde çok net bir tavsiyeye rastlanmaktadır. Bu tavsiye “teorik” olarak doğrudur. Hatta “Risk almamak için ihracatınızı peşin ödeme suretiyle yapın” şeklindeki bir tavsiye teorik olarak daha da doğrudur. Ancak, Türkiye özelinde gerçek yaşamda durum nedir. TÜİK istatistiklerine baktığımızda, ülkemiz, tipik “mal mukabili ihracat yapan bir ülke” konumundadır. 2016 yılı ihracatımızın % 66’sı mal mukabili, yani ithalatçının, alıcılarımızın avantajlı olduğu ödeme yöntemiyle yapılmıştır. Geriye doğru gittiğimizde, geçmiş yıllarda da durum farklı değildir.
O halde öğreti kitaplarında yapılacak şey, “Risk almamak için ihracatınızı akreditifle yapın” şeklindeki, Türkiye şartlarında teorik kalan tavsiyenin hemen ardından “ancak…” diye başlayan bir cümle ile “Ülkemiz ihracatını mal mukabili yapabilmektedir. Akreditifli ihracatta ısrar etmek bazı fırsatların kaçmasına neden olabilir. Bu nedenle, mal mukabili ödeme suretiyle yapılan ihracattaki risklerin ne olduğunun ve bunlardan korunmanın hangi yöntemlerle olacağının bilinmesi” gerekmektedir diyerek ihracat kredi sigortası, faktoring, banka ödeme yükümlülüğü (BPO) gibi enstrümanların anlatılmasıdır.
Bu önerimiz sadece öğreti kitapları açısından değil, sayıları, 2017 itibariyle 350 civarında olan dış ticaret ve lojistik eğitimi veren fakülte, yüksek okul ve meslek yüksekokullarımızdaki hocalarımız için de geçerlidir.
